Krainy Sródziemia

Gondor:
Gondor (sin. Kamienny Kraj) – kraina i państwo ze stworzonej przez J.R.R. Tolkiena mitologii Śródziemia.Królestwo Gondoru zostało założone razem z królestwem Arnoru przez Elendila w 3320 Drugiej Ery po zatopieniu Númenoru. W czasie Wojny o Pierścień Gondor leżał na południe od Rohanu i na zachód od Mordoru, nad Zatoką Belfalas, jednak w czasach swojej największej świetności, które przypadają na jedenasty wiek Trzeciej Ery, rozciągał się od Pól Celebrantu na północy do Umbaru na południu i od Morza Rhûn na wschodzie po Gwathló na zachodzie.

Minas tirith:

Minas Tirith (sin. Wieża Czat, do 2002 roku Trzeciej Ery Minas Anor, sin. Wieża Słońca) – miasto-twierdza ze stworzonej przez J.R.R. Tolkiena mitologii Śródziemia; stolica Gondoru od 1640 roku Trzeciej Ery.

Zostało zbudowane przez númenorejskich wygnańców przybyłych do Śródziemia jako siedziba Anáriona i jego królewskiego rodu. Po zarazie, która zabiła większość mieszkańców Osgiliath, Minas Anor stało się stolicą Gondoru. Swoją funkcję zachowało również w czasach rządów namiestników Gondoru. Pierwotna nazwa miasta, Minas Anor, została zmieniona, gdy Minas Ithil zdobyły Upiory Pierścienia, od tej pory bowiem Minas Tirith stało na straży przed złem Mordoru i Morgulu. Z biegiem czasu Gondor podupadał i malała liczba ludności Minas Tirith.
Minas Tirith wznosiło się na wysokość trzystu metrów ponad równiną. Leżało na siedmiu poziomach, każdy z nich otoczony był własnym murem. Mur pierwszego poziomu był czarny, zbudowany w czasach świetności Numenorejczyków, prawdopodobnie z tego samego materiału co wieża Orthanku. Mury pozostałych poziomów były zbudowane z białego kamienia. Za Wielką Bramą leżał dziedziniec, a za nim (aż do wysokości ostatniego poziomu grodu) skalna ostroga, dzieląca każdy z murów (prócz pierwszego i muru Cytadeli) na pół. Obie części każdego kręgu łączył tunel przechodzący przez ostrogę. Każdy krąg miał oddzielną bramę: Wielkie Wrota wychodziły na wschód, druga brama na południowy wschód, trzecia na północny wschód i tak dalej.

Za bramą Cytadeli (siódmy poziom) znajduje się plac z fontanną, gdzie rosło Białe Drzewo. Cytadelę wieńczyła Biała Wieża, mierząca 50 sążni (ok. 100 m) i mieszcząca m.in. salę tronową, pomieszczenia dla straży oraz komnatę, gdzie przechowywany był palantír. Na tym poziomie wznosił się też pałac królewski, Wielka Sala Uczt oraz dom, w którym zamieszkał Gandalf i Pippin w czasie ich pobytu w mieście.

Wśród innych budowli stolicy Gondoru Tolkien wymienił starą oberżę przy Rath Celerdain (ulicy Latarników), wychodzącej na Wielką Bramę, domy uzdrowień w szóstym kręgu, domy dla posłańców i stajnie dla ich koni (także w szóstym kręgu) i groby królów oraz namiestników przy Rath Dínen.

Podczas bitwy na Polach Pelennoru Wielka Brama została zburzona. Po zakończeniu wojny krasnoludowie z Ereboru pod kierownictwem Gimlego wykonali nową bramę ze stali i mithrilu. Po wojnie o Pierścień, na początku Czwartej Ery, wieża została z powrotem przemianowana na Minas Anor.

Biała Wieża[edytuj]

Informacje na jej temat można też znaleźć w Dodatkach do Władcy Pierścieni[1].

Była to najwyższa wieża Minas Tirith, położona w Cytadeli, siódmym poziomie miasta. Wzniósł ją król Calimehtar w 1900 roku Trzeciej Ery. Została odbudowana, czy też odrestaurowana, przez namiestnika Ectheliona I (dlatego też często nazywano tę budowlę Wieżą Ectheliona). W nienaruszonym stanie przetrwała do Czwartej Ery.

Wieża została wzniesiona z białego kamienia. Miała wysokość pięćdziesięciu sążni, od podstawy aż do szczytu. Była to nader okazała budowla, wystrzelająca pośród ostatniego i najwyższego obrębu murów, rozbłysła na tle nieba jak iglica z pereł i srebra, smukła, piękna, kształtna, uwieńczona szczytem iskrzącym się jak kryształ[2].

Biała Wieża była budowlą wolno stojącą lub połączoną z Domem Króla. Na parterze znajdowała się sala tronowa, zwana Salą Wieżową. Wyżej mieściły się różne komnaty (m.in. komnata namiestnika, sala narad, być możne apartamenty królewskie), a pod samym szczytem wieży tajemna izba, w której przechowywano Kryształ Anoru, jeden z palantírów. W podziemiach budowli znajdowały się składy i spiżarnie elitarnych oddziałów Straży Cytadeli.

W ekranizacji Władcy Pierścieni reżyserii Petera Jacksona Biała Wieża pojawia się w filmie Powrót króla (widać ją też w krótkiej migawce w Drużynie Pierścienia, w scenie przyjazdu Gandalfa do Minas Tirith). W przeciwieństwie jednak do powieści, we wnętrzu budowli nie mają miejsca żadne sceny. Sala tronowa w filmie nie mieści się w wieży, lecz w sąsiednim budynku pałacowym. Jedynie w wersji reżyserskiej (rozszerzonej) Powrotu króla, wydanej na DVD, można zobaczyć, jak z wnętrza Białej Wieży wychodzi namiestnik Denethor wraz z orszakiem niosącym jego syna, Faramira, do grobowca.

Domy Uzdrowień[edytuj]

Był to kompleks budynków w południowo-wschodniej części szóstego poziomu Minas Tirith, niedaleko bramy cytadeli, służący jako szpital. Składał się z kilku budynków posiadających numery pokoi dla pacjentów. Pracowali tam wykształceni lekarze (znający m.in. quenyę), posługujący się m.in. ziołami, które znajdowały się pod kontrolą Głównego Zielarza. Zarządca Domów Uzdrowień kierował wszystkimi pracownikami. Okna jego pokoju wychodziły na wschód. Rozległe ogrody Domów Uzdrowień stanowiły rzadkość w Minas Tirith, a z ich murów można było obserwować Anduinę.

W 3019 roku Trzeciej Ery, po Bitwie na polach Pelennoru, leczono tam Faramira, Éowinę i Meriadoka Brandybucka. To stamtąd Éowina i Faramir obserwowali upadek Mordoru.

Fen Hollen[edytuj]

Była to ozdobna brama w wewnętrznej ścianie muru szóstego poziomu Minas Tirith. Prowadziła do Grobowców miasta i Rath Dínen, gdzie znajdowały się groby królów i namiestników Gondoru. Była strzeżona przez odźwiernego i zwykle zamknięta (otwierano ją tylko na czas pogrzebów).

Zwana też Drzwiami Namiestników. Nazwa we Wspólnej Mowie, Zamknięte Drzwi, jest dosłownym tłumaczeniem sindarińskiej nazwy Fen Hollen[4].

Grobowce Minas Tirith[edytuj]

Są zaznaczone na planie Minas Tirith, sporządzonym wedle opisu Tolkiena przez Karen Wynn Fonstad w jej Atlasie Śródziemia.

Była to nekropolia Minas Tirith, położona na wąskim skalnym ramieniu łączącym górę Mindolluinę z Wzgórzem Straży, na którym leżało miasto. Ramię to znajdowało się na wysokości piątego poziomu Minas Tirith. Wejście do Grobowców, Fen Hollen, było w wewnętrznej ścianie muru szóstego poziomu. Stamtąd ścieżka zbiegała kamiennym korytarzem aż do Rath Dínen, głównej alei nekropolii. W miejscu tym chowani byli monarchowie Gondoru (w Domu Królów) oraz namiestnicy (w Domu Namiestników). Spoczywali tam też inni wybitni przedstawiciele rodów Południowego Królestwa, piastujący wysokie urzędy oraz bohaterowie wojenni (choćby Borondir). W Czwartej Erze pochowano tam dwóch sławnych hobbitów, zmarłych w Gondorze: Meriadoka Brandybucka i Peregrina Tuka.

Grobowce były dla Gondorczyków świętym miejscem. Wolno tam było wchodzić tylko podczas pogrzebów i nikt nie mógł dobywać w tym miejscu broni. Na co dzień mogli tam się poruszać jedynie członkowie służby grobowej, dbający o nekropolię.

W trakcie Wojny o Pierścień doszło w Grobowcach do dramatycznych wydarzeń: w obronie Faramira gwardzista Beregond zabił trzech ludzi, a namiestnik Denethor II popełnił samobójstwo spalając się na stosie.

W ekranizacji Władcy pierścieni pokazane zostały również Grobowce Minas Tirith. Można je zobaczyć w filmach Dwie wieże i Powrót króla. W pierwszym z nich nekropolię widać w krótkiej scenie, przedstawiającej przyszłe losy Arweny (jej udział w pogrzebie Aragorna). W drugim filmie grobowce ukazano nieco dokładniej, zwłaszcza w wersji reżyserskiej (rozszerzonej) Powrotu króla. Ich położenie różni się jednak nieco od książkowego opisu: w filmie znajdują się na odrębnym wzgórzu, połączonym z wzgórzem cytadeli (siódmego poziomu Minas Tirith) kamiennym mostem, wznoszącym się ponad leżące niżej miasto.

Merethrond[edytuj]

Wielka sala reprezentacyjna w Cytadeli Minas Tirith. Zapewne była częścią Domu Króla, nie jest jednak wykluczone, iż mieściła się w osobnym budynku. Wyprawiano w niej wielkie królewskie uczty. Jedna z nich odbyła się 18 lipca 3019 roku Trzeciej Ery[a], już po pokonaniu Saurona. Uczestniczyli w niej m.in. król Elessar, królowa Arwena, król Éomer, członkowie Drużyny Pierścienia, Galadriela, Celeborn i Elrond.

Nazwa we Wspólnej Mowie jest dosłownym tłumaczeniem sindarińskiego miana Merethrond.

Rath Dínen[edytuj]

Była to centralna aleja Grobowców Minas Tirith, biegnąca od drzwi Fen Hollen aż do ścian góry Mindolluiny. Znajdowały się przy niej ważne grobowce, jak Dom Królów i Dom Namiestników.

Nazwa alei w Westronie jest dosłownym tłumaczeniem sindarińskiej nazwy Rath Dínen[5].

Rohan

Rohan:
Rohan (sind. Kraj koni[1]) – państwo ze stworzonej przez J.R.R. Tolkiena mitologii Śródziemia zamieszkiwane przez Rorirrimów, zwanych także „Władcami koni”.Poprzez nigdy nie złamany sojusz dzieje Rohanu są związane z Gondorem, stojącym na wyższym poziomie cywilizacyjnym. Jednak krytyka literacka mówi o Rohirrimach, że Tolkien darzył ich największym uczuciem i że w pewnym sensie zajmują centralne miejsce w utworze. Język rohirricki jest bowiem kalką mercjańskiej odmiany staroangielskiego, a rohirricka nazwa Mark oznaczająca państwo Rohanu to dawne określenie obszaru centralnej Anglii[2].


Edoras:

Edoras – stolica i największe miasto Rohanu, siedziba króla Théodena i jego dynastii.

Edoras zostało zbudowane w jednej z dolin Gór Białych przez Brega, drugiego Króla Rohanu. Było jedynym prawdziwym miastem tego kraju – pozostałe miejscowości Rohanu stanowiły wsie i niewielkie osady.

Stolica została wzniesiona u stóp Ered Nimrais. Przed powstaniem Edoras rolę stolicy pełnił warowny Aldburg. Znajdujący się w Edoras Meduseld, zwany Złotym Dworem, był siedzibą królów Rohanu. W pobliżu miasta przepływał Śnieżny Potok, zaś przed osadą znajdowały się kopce grobowe królów Rohanu, porośnięte kwiatami simbelmynë.

Miasto położone było na wyżynie pośrodku stepu i otoczone z trzech stron stokami Gór Białych. Osada znajdowała się na skalistym wzniesieniu, które pokryte zostało drewnianymi budynkami i otoczone mocnym, również drewnianym ostrokołem. Na szczycie wzniesienia wybudowano królewski pałac Meduseld – największy budynek w mieście, wykonany z drewna i udekorowany licznymi ozdobami w charakterystycznym, rohańskim kanonie. Prócz tego w mieście znajdowały się jeszcze setki większych lub mniejszych drewnianych chat, wież, spichlerzy i stajni.

 

Edoras było największym skupiskiem ludności Rohanu. Liczni obrońcy miasta stanowili znaczną siłę militarną, jednak miasto samo w sobie nie posiadało żadnych walorów obronnych. Drewniane mury nie zapewniały wystarczającej obrony przed najeźdźcami, dlatego też w czasie konfliktów mieszkańcy przeprowadzali się do położonego kilka dni drogi stamtąd Helmowego Jaru

Mordor

Mordor:

Mordor (sin. Czarny Kraj) – kraina położona w stworzonej przez J.R.R. Tolkiena mitologii Śródziemia, siedziba Saurona. Jej szczegółowe opisy znajdują się we Władcy Pierścieni.

Zamieszkiwali ją słudzy Saurona, m.in. orkowie, trolle i Nazgûle. W kraju tym znajdowała się forteca Saurona, Barad-dûr oraz Orodruina, wulkan, miejsce wykucia Jedynego Pierścienia.

Barad-dûr


twierdza ze stworzonej przez J.R.R. Tolkiena mitologii Śródziemia. Była to główna siedziba Saurona, wzniesiona przy pomocy Pierścienia w Mordorze. Pojawia się we Władcy Pierścieni, pewne informacje na jej temat można też znaleźć w Dodatkach do tej powieści oraz w Silmarillionie.

Barad-dûr było położone na długiej, skalnej ostrodze gór Ered Lithui, wysuniętej w kierunku południowo-zachodnim od głównego pasma. Jest także zaznaczone i podpisane na mapach Śródziemia dołączonych do Władcy Pierścieni[1].

  • W angielskim oryginale – Barad-dûr / Dark Tower / Lugbúrz / Great Tower
  • Przekład Marii Skibniewskiej – Barad-dûr (Barad-dur)[2] / Czarna Wieża / Lugbúrz (Lugburz)[3] / Wspaniała Wieża
  • Przekład Jerzego Łozińskiego – Barad-dûr / Mroczna Wieża / Lugbúrtz / Wielka Wieża
  • Przekład Marii i Cezarego Frąców – Barad-dûr / Mroczna Wieża / Lugbúrz / Wielka Wieża